Door de bomen het bos zien: welke duurzame materialen zijn er?

Duurzaamheid is een hot topic, zeker in de verpakkingsindustrie. De vraag naar duurzame materialen blijft stijgen en klanten zijn op zoek naar milieuvriendelijkere en vriendelijkere materialen en naar nieuwe mogelijkheden voor recycling of hergebruik.

Als je rondkijkt in de wereld van duurzaamheid, kom je verschillende termen tegen zoals composteerbaar of biobased, waarvan je niet per se weet wat ze eigenlijk betekenen. Wij leggen het uit:

Een materiaal is ‘biologisch afbreekbaar’ als micro-organismen zoals bacteriën het materiaal kunnen afbreken tot de elementaire bestanddelen (bijv. koolstof en mineralen). Hoe lang de organismen nodig hebben om dit te doen, is  afhankelijk van de samenstelling van het materiaal en van de omstandigheden waaronder het afbraakproces plaatsvindt.

Biologische afbreekbaarheid hangt vooral af van de chemische structuur van het materiaal, niet zozeer van de grondstof waaruit het is geproduceerd. Fossiele stoffen kunnen ook biologisch afbreekbaar zijn door hun chemische structuur, terwijl sommige natuurlijke stoffen dat niet zijn.

Als een materiaal goed biologisch afbreekbaar is, kan het worden gecertificeerd. Certificering zorgt voor de grootst mogelijke transparantie – niet alleen voor de eindklant, maar ook voor bedrijven die afhankelijk zijn van betrouwbare informatie van de fabrikant.

Als een materiaal gecertificeerd biologisch afbreekbaar is, betekent dat echter niet dat de materialen op een huishoudelijke composthoop kunnen worden geworpen. Hier zijn de omstandigheden voor succesvol composteren mogelijk niet optimaal, omdat bijvoorbeeld de benodigde ontbindingstemperatuur niet hoog genoeg is.

Certificering van een materiaal op het vlak van biologische afbreekbaarheid gaat dan ook uit van een professioneel afbraakproces. Voorwaardelijk voor de daadwerkelijke recycling van het materiaal is dat een een voldoende hoeveelheid van het gebruikt materiaal wordt ingezameld waarmee de recycling economisch lonend is. Zolang de hoeveelheden onvoldoende zijn, worden biologisch afbreekbare materialen met het restafval verwerkt en hoogstens gebruikt voor energie opwekking.

Biobased materialen zijn geheel of gedeeltelijk gemaakt van hernieuwbare grondstoffen zoals maïszetmeel, hout of suikerriet. Een materiaal wordt als biobased beschouwd als het voor minstens 40% uit hernieuwbare grondstoffen bestaat.

Biobased betekent echter niet automatisch dat het materiaal biologisch afbreekbaar is. Wel kunnen sommige biobased producten, zoals flessen gemaakt van biobased plastic, ook gerecycled worden, net als hun tegenhangers die gemaakt zijn van conventionele, fossiele materialen.

Maar ook hier bestaat nog een nadeel: de flessen sorteerinstallaties zijn nog niet ingesteld op het gescheiden terugwinnen en recyclen van deze biogebaseerde materialen, waardoor de meeste nog steeds samen met conventionele materialen worden verbrand, waarbij de warmte wordt gebruikt voor stroom-opwekking.

Composteerbaar betekent dat micro-organismen het materiaal onder bepaalde omstandigheden binnen een bepaalde tijd afbreken. Met andere woorden, er vindt een biologisch afbraakproces plaats. De randvoorwaarden voor dit proces zijn echter geoptimaliseerd en gestandaardiseerd (EU-norm EN 13432): Iets wordt als composteerbaar beschouwd als het in een industriële composteerinstallatie binnen maximaal zes maanden voor minstens 90% wordt omgezet. Industriële composteerbaarheid wordt gekenmerkt door specifieke en gecontroleerde omstandigheden wat betreft vochtigheid en temperatuur.

Helaas geven de meeste industriële composteerinstallaties de composteerbare materialen niet genoeg tijd om volledig te ontbinden. Dit is voornamelijk om economische redenen: Een langere composteertijd zorgt voor meer energiekosten en een lager verwerkingscapaciteit. De meeste composteerbare materialen en producten blijven daarom bij het conventionele afval en leveren energie in verbrandingsinstallaties.

Let op dat producten met het label ‘composteerbaar’ niet thuis horen in huishoudelijke compost, omdat de composthoop in de achtertuin in de meeste gevallen niet de optimale condities heeft om goed te composteren.

Recyclebaar betekent simpelweg dat afval en grondstoffen terugkomen in de economische cyclus voor hergebruik bij de productie van nieuwe producten. Recyclebare verpakkingen besparen in de eerste plaats grondstoffen en dus geld door hergebruik. Maar niet alles kan worden gerecycled: Melkkartons zijn bijvoorbeeld niet alleen gemaakt van papier (dat heel gemakkelijk te recyclen zou zijn), maar bevatten vaak ook van plastic of aluminium. Dergelijke verpakkingen worden daarom niet gerecycled maar verbrand. Glazen verpakkingen daarentegen zijn zeer goed te recyclen: altijd in de glasbak gooien dus, tegenwoordig mag het etiket en het deksel zelfs blijven zitten!

Helaas kunnen verreweg de meeste composteerbare, biogebaseerde en biologisch afbreekbare materialen nog niet apart worden gerecycled. Ze worden meestal samen met ander restafval verwijderd in belanden in verbrandingsinstallaties.

De reden hiervoor is dat gescheiden recycling niet kostenefficiënt is voor de exploitanten van afvalverwerkingsbedrijven. Maar zodra het nu nog lage aandeel biogebaseerde, composteerbare en biologisch afbreekbare grondstoffen in verpakkingen toeneemt, zullen de recycling- en terugwinningsprocessen in de toekomst zeker worden aangepast.

unieketiket.nl vindt duurzaamheid een zeer belangrijk onderwerp. Als etikettenfabrikant zien we het daarom als onze plicht om een bijdrage te leveren aan een duurzamere wereld. We proberen te voldoen aan de toenemende vraag naar milieuvriendelijke en milieuvriendelijke materialen in de verpakkingsindustrie en voegen steeds meer duurzame materialen toe aan ons assortiment. Op deze manier kunnen we u de best mogelijke materiaalkeuze bieden voor uw behoeften en voldoen aan onze ambitie om een duurzaam bedrijf te zijn.

Eén van de duurzame materialen in ons assortiment is graspapier. Het bestaat uit 50% zongedroogde grasvezels (hooi) en 50% FSC-gecertificeerd papier, waardoor het bijzonder milieuvriendelijk, recyclebaar en zelfs composteerbaar* is. Het label van graspapier oogt vooral bijzonder door de speciale structuur, waarin de afzonderlijke grasvezels nog zichtbaar zijn. Tegelijkertijd kan het label net als conventioneel papier worden verwerkt en gebruikt voor etiketten.

Plastic en duurzaamheid, kan dat? Het is mogelijk! Biofolies zijn inderdaad een goed alternatief voor hun fossiele tegenhangers. Onze polyethyleen (PE) folie op biologische basis bestaat voor 83% uit suikerriet en kan op precies dezelfde manier worden verwerkt en ontworpen als de conventionele PE folie.

Gescheiden recycling van verpakkingen en etikettering kan ook een duurzaamheidsfactor zijn bij het omgaan met verpakkingen. Daarom bieden wij ook verwijderbare etiketten, bijvoorbeeld van verwijderbare folie of papier met alkali- of wateroplosbare lijm. Dit betekent dat het etiket en de verpakking afzonderlijk kunnen worden gerecycled.

Natuurlijk is het ook mogelijk om op verzoek andere materialen te bestellen. Neem daarvoor  contact op met onze klantenservice. We geven u graag informatie over de mogelijkheden.

Uiteraard houden we nieuwe trends en ontwikkelingen in de drukindustrie nauwlettend in de gaten. We zijn voortdurend bezig om onze materialen en productie verder te ontwikkelen en duurzamer te maken. Met ons assortiment duurzame materialen als alternatief voor standaard varianten, zetten we een eerste stap in de goede richting: duurzaamheid in etikettendruk.

Het blijft in ieder geval spannend om te zien welke nieuwe materialen in de toekomst de drukindustrie zullen veroveren – we houden jullie op de hoogte!